Ενημέρωση

“Ενημέρωση για τις δυνατότητες και τις προοπτικές ανάπτυξης του Θρησκευτικού Τουρισμού στις Ελληνικές Περιφέρειες”

Ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Πέτρας και Χερρονήσου κ. Γεράσιμος συμμετείχε, με την ιδιότητα του Προέδρου της Συνοδικής Επιτροπής επί του Θρησκευτικού Τουρισμού της Ιεράς Επαρχιακής Συνόδου της Εκκλησίας Κρήτης, την Τετάρτη 26 Απριλίου στην Ειδική Μόνιμη Επιτροπή Περιφερειών στο Εθνικό Κοινοβούλιο με θέμα “Ενημέρωση για τις δυνατότητες και τις προοπτικές ανάπτυξης του Θρησκευτικού Τουρισμού στις Ελληνικές Περιφέρειες”.

 

Αγαπητοί μου, Χριστός Ανέστη!

Με πολλή μεγάλη χαρά δεχθήκαμε ως Εκκλησίας Κρήτης, την πρόσκληση της Ειδικής Μόνιμης Επιτροπής Περιφερειών, όπως μετάσχουμε στην σημερινή συνεδρίασή της, προκειμένου να ενημερώσουμε τα μέλη της για τις δυνατότητες και τις προοπτικές ανάπτυξης του Θρησκευτικού Τουρισμού στην Κρήτη.  

Η  Κρήτη, το μεγαλύτερο νησί της  Πατρίδας μας, με την σημαντική γεωπολιτική θέση της στη Μεσόγειο, από αρχαιοτάτων χρόνων αποτελεί το σταυροδρόμι των ηπείρων και το χωνευτήρι των πολιτισμών. Ο χριστιανισμός που κήρυξε στο νησί ο Απόστολος των Εθνών Παύλος και μεγάλυνε ο Απόστολος και μαθητής του Τίτος, καθόρισε καταλυτικά το μέλλον των Κρητών. Με το κήρυγμά τους οι Κρήτες εγκολπώνονται την πίστη στον αληθινό Θεό και κατά την διάρκεια των αιώνων ανοικοδομούν ιερά θυσιαστήρια, περικαλλείς ναούς και ιερές μονές και αναπτύσσουν τις εκκλησιαστικές τέχνες, δείχνοντας έτσι την ευλάβειά τους και την αφοσίωσή τους στον Χριστό.   

Εμείς, ως κληρονόμοι αυτού του άφθιτου πολιτισμού έχουμε τεράστια ευθύνη. Καλούμαστε σήμερα να τον διαφυλάξουμε και να τον προβάλλουμε για το καλό το δικό μας και των μελλοντικών γενεών.  Να τον σεβαστούμε, να τον προφυλάξουμε από οποιεσδήποτε αλλοτριώσεις και εκκοσμικεύσεις ή ακόμη περισσότερο να μην τον αντιμετωπίσουμε ως μουσειακό κομμάτι της Ιστορίας μας. Η Εκκλησία και τα μνημεία της δεν είναι μουσεία, είναι χώροι λατρείας και πολιτισμού που καταδεικνύουν τις ρίζες μας.

Το κάθε ιερό κειμήλιο έχει την ιερή αξία του μέσα στην Θεία Λατρεία. Είναι ζωντανός φορέας ιερών συμβολισμών και ιστορικής συνέπειας στο δόγμα, στα ιερά και τα όσια τα οποία παραλάβαμε από τους πατέρες μας. Έργο της Εκκλησίας είναι να δραστηριοποιείται ιεραποστολικά στους ιερούς προσκυνηματικούς χώρους, να δίδει τη μαρτυρία της Ορθοδόξου Πίστεως, να φωτίζει τον έσω άνθρωπο με το φως του Χριστού.

Όλα τα παραπάνω πρέπει να τα λάβουμε σοβαρά υπ’ όψιν όλοι εμείς που εμπλεκόμαστε με τον Θρησκευτικό Τουρισμό. Γι’ αυτό κάθε σκέψη γύρω από τον Θρησκευτικό Τουρισμό πρέπει να γίνεται με τον απαιτούμενο σεβασμό, που υποδηλώνει την αγάπη μας και τη ζωντανή μας σχέση με τα εκκλησιαστικά μνημεία, κάτι που γίνεται αντιληπτό από τους επισκέπτες μας και αποτελεί την καλύτερη μαρτυρία μας προς αυτούς.  Με κανένα τρόπο δεν πρέπει να οργανώνονται επισκέψεις σε ιερούς χώρους χωρίς τον απαιτούμενο σεβασμό στα πρόσωπα των ενασκουμένων σε αυτούς, το πρόγραμμα και το ωράριό τους.

Το αναφέρουμε αυτό γιατί σήμερα, σε πολλές περιπτώσεις η συνύπαρξη του προσκυνηματικού και του τουριστικού στοιχείου αλλοιώνει τον χαρακτήρα και αυτών ακόμη των θρησκευτικών εκδηλώσεων. Έτσι, υπάρχει ο κίνδυνος της εμπορευματοποίησης των θρησκευτικών χώρων και συχνά οι θρησκευτικές τελετές χάνουν τη   σημασία τους, διότι ακόμα και όταν πραγματοποιούνται αυθεντικά δεν προκαλούν την απαιτούμενη θρησκευτική κατάνυξη στους μετέχοντες, ούτε όμως και στον τοπικό πληθυσμό, ο οποίος αποτελεί το φορέα της θρησκευτικής παράδοσης της περιοχής.     

Αγαπητοί μου,

Η Εκκλησία Κρήτης έχοντας επίγνωση της αποστολής της ως θεματοφύλακας της Ιεράς Παραδόσεως συνέστησε την Επιτροπή επί του Θρησκευτικού Τουρισμού, η οποία έχει να επιδείξει σημαντικό έργο. Το πιο σημαντικό είναι η έντυπη και ηλεκτρονική καταγραφή των  βυζαντινών και μεταβυζαντινών μνημείων, που είναι 900 περίπου στον αριθμό, απ’ άκρου εις άκρον της Κρήτης, η χάραξη διαδρομών στα βήματα του Αποστόλου Παύλου και η δημιουργία πολλών εκκλησιαστικών μουσείων.

Στην Κρήτη, όπως και σε όλη την Ελλάδα, τα µνηµεία της Ορθοδοξίας είναι αναπόσπαστο τµήµα της εθνικής κληρονοµιάς μας και αποτελούν αξιόλογο πόλο έλξης επισκεπτών. Οι βυζαντινές και οι µεταβυζαντινές εκκλησίες της Κρητονήσου µε την αξιόλογη εικονογράφησή τους, τα ψηφιδωτά, τις τοιχογραφίες και τις σπάνιες εικόνες της Κρητικής Σχολής, οι επιβλητικοί καθεδρικοί ναοί, τα ξωκλήσια και τα προσκυνήµατα της υπαίθρου, τα µοναστήρια,  τα λειτουργικά βιβλία και τα σκεύη, τα ιερά άµφια και τα κειµήλια, µαρτυρούν την επίµονη προσήλωση στις παραδόσεις και τη στενή και µακραίωνη διασύνδεση της τέχνης µε τη θρησκευτική λατρεία.

Ως Επιτροπή διαπιστώνουμε ότι  τα τελευταία χρόνια ο Θρησκευτικός Τουρισμός στην Κρήτη αναπτύσσεται με γρήγορους ρυθμούς, γεγονός που τον καθιστά μια ενδιαφέρουσα μορφή εναλλακτικού τουρισμού, με ιδιαίτερη συμβολή στην ανάπτυξη της ενδοχώρας και λιγότερο αναπτυγμένων περιοχών του νησιού.  

Είναι γεγονός ότι υπάρχει μια μεγάλη πηγή εισερχόμενων τουριστών από τα πέρατα του κόσμου που έρχονται στην Κρήτη για Προσκυνηματικό Τουρισμό στηρίζοντας έτσι την τοπικές οικονομίες και κοινωνίες δίνοντας στην Ελλάδα μια ακόμα πιο ισχυρή εικόνα ως τουριστικό προορισμό. Την εικόνα μιας χώρας που έχει τεράστιο θρησκευτικό και πολιτιστικό πλούτο.

Όλα τα στοιχεία συνηγορούν ότι, όχι μονάχα στην Ελλάδα, αλλά και σε πολλές χώρες ο Θρησκευτικός – Προσκυνηµατικός Τουρισµός γνωρίζει µια αξιοσημείωτη άνθηση τα τελευταία χρόνια, όπου έχουν δημιουργηθεί οι προϋποθέσεις για να δεχθούν τους επισκέπτες-προσκυνητές στηρίζοντας έτσι τις εθνικές τους οικονομίες, καθώς είναι σαφές πως εκτός από την πνευματική ανάταση που προσφέρει στις ψυχές των ανθρώπων, η συστηµατική ενασχόληση με αυτόν δημιουργεί οικονοµικό και τουριστικό προϊόν.

Ο Θρησκευτικός Τουρισμός μπορεί να συνδέεται με άλλη μορφή τουρισμού και να αποτελεί  μέρος ενός μεγαλύτερου τουριστικού ταξιδιού ιδιαιτέρως στην Κρήτη που συνδυάζει πολλαπλές φυσικές ομορφιές, βουνό και θάλασσα, αστικά κέντρα και ύπαιθρο, πλείστους αρχαιολογικούς χώρους.  Υπάρχουν μορφές του Εναλλακτικού Τουρισμού, οι οποίες μπορούν να συνδυασθούν και να αναπτυχθούν παράλληλα με τον Θρησκευτικό Τουρισμό, όπως για παράδειγμα ο Αρχιτεκτονικός-Πολιτισμικός Τουρισμός, ο Αγροτουρισμός, ο Γαστρονομικός Τουρισμός κ.α.

Το σημαντικό ενδιαφέρον που παρουσιάζει η αρχιτεκτονική ιδιαιτερότητα των εκκλησιών και των μοναστηριών στην Κρήτη μπορεί να προσελκύσει ειδικό ενδιαφέρον για τον πολιτισμό του τόπου.  Με την έννοια αυτή συνδυάζεται η περιήγηση με σκοπό τη γνωριμία με την αρχιτεκτονική (επομένως και πολιτισμική) κληρονομιά μιας περιοχής. Ο πλούτος και η ποικιλομορφία της αρχιτεκτονικής-πολιτιστικής κληρονομιάς αναδεικνύονται σε παραδοσιακούς οικισμούς, ιστορικά κτίρια, κάστρα και φρούρια ρωμαϊκής, ενετικής, βυζαντινής και οθωμανικής περιόδου, ιστορικούς φάρους, καθώς και σε μνημεία της νεότερης Ιστορίας (δημόσια κτίρια, οικίες επιφανών προσώπων, κεντρικές πλατείες πόλεων κ.λπ.) με μεγάλη ιστορική και αρχιτεκτονική αξία. Ασφαλώς, στα κτίρια αυτά εντάσσονται και οι εκκλησίες και τα μοναστήρια (θρησκευτικά μνημεία).   

  Στην Κρήτη υπάρχει η δυνατότητα σύνδεσης του θρησκευτικού-πολιτισμικού στοιχείου με προϊόντα βιολογικής καλλιέργειας όπως το λάδι και το κρασί. Σε κάποια Μοναστήρια όπως της Ιεράς Μονής Παναγίας Αγκαράθου στο Ηράκλειο, της Ιεράς Μονής Παναγίας Ακρωτηριανής Τοπλού Σητείας, της Ιεράς Μονής Χρυσοπηγής Χανίων παράγεται και εμφιαλώνεται βιολογικός οίνος και λάδι αρίστης ποιότητος.   

Όπως όλες οι μορφές τουρισμού, έτσι και ο Θρησκευτικός Τουρισμός επηρεάζει την ανάπτυξη και την οικονομία των περιοχών επίσκεψης ή τουριστικών περιοχών. Πλέον, ο θρησκευτικός τουρίστας μετά την εκπλήρωση των θρησκευτικών του καθηκόντων συμπεριφέρεται ως τυπικός καταναλωτής, υπό την έννοια ότι έχει ανάγκη για διαμονή, διατροφή, αγορά τοπικών ενθυμίων ή άλλων προϊόντων κ.λπ.    

Η οικονομική διάσταση του Θρησκευτικού Τουρισμού και οι δυνατότητες που παρέχει για την ανάπτυξη ορισμένων περιοχών, έχει απασχολήσει έντονα τις εθνικές τουριστικές πολιτικές και πολλούς οργανισμούς ή ενώσεις όπως UNESCO, η Ευρωπαϊκή Ένωση, κ.λπ. Πολλά κράτη αναλαμβάνουν πρωτοβουλίες και εκπονούν προγράμματα με στόχο την αύξηση του μεγέθους του Θρησκευτικού Τουρισμού, αναδεικνύοντας και προβάλλοντας θρησκευτικές εορτές και σειρά Ερευνητικών Εργασιών, περισσότερες των περιπτώσεων αυτών επιδιώκεται μια σύνδεση του θρησκευτικού με το πολιτιστικό, το καλλιτεχνικό, το ιστορικό και το φυσικό στοιχείο, με στόχο την αύξηση της ελκυστικότητας των θρησκευτικών προορισμών.

Η οικονομική αξιοποίηση του Θρησκευτικού Τουρισμού επιφέρει πολλαπλασιαστικά οφέλη για την περιοχή υποδοχής. Έτσι, σε πολλές περιπτώσεις στους προορισμούς του Θρησκευτικού Τουρισμού απασχολείται ένας μεγάλος αριθμός επαγγελματιών, όπως τουριστικοί πράκτορες, αεροπορικές εταιρείες, ξενοδόχοι, μικροπωλητές αντικειμένων με θρησκευτικό περιεχόμενο κ.α. δίνοντας μια ανάσα στην ανεργία και την οικονομική κρίση.  

Ένα βασικό θέμα που θα πρέπει να απασχολήσει τους υπεύθυνους φορείς στη χώρα για την οργάνωση του τουρισμού, είναι οι δυνατότητες για την αύξηση του χρόνου παραμονής κάθε προσκυνητή στις περιοχές υποδοχής πέραν της μιας ημέρας, που συνήθως ισχύει σήμερα στις περισσότερες περιπτώσεις.

Αυτό προϋποθέτει την ανέγερση απαραίτητων υποδομών στις περιοχές υποδοχής για να ευνοηθεί η πολυήμερη παραμονή του προσκυνητή στο θρησκευτικό χώρο. Είναι απαραίτητη η δημιουργία αυτών των υποδομών με τη δημιουργία ή ανακαίνιση των ήδη υπαρχόντων ξενώνων που βρίσκονται κυρίως στα μοναστικά καθιδρύματα, ώστε να δίδεται η δυνατότητα στον προσκυνητή  να μείνει περισσότερες ημέρες μέσα σε ένα πνευματικό περιβάλλον μετέχοντας στις Ιερές Ακολουθίες, βιώνοντας έτσι την ορθόδοξη πνευματικότητα και την μοναστηριακή φιλοξενία. Ως Εκκλησία Κρήτης έχουμε καταθέσει σχετικές προτάσεις για το θέμα αυτό στην Κοινή Συντονιστική Επιτροπή του Υπουργείου Τουρισμού και της Εκκλησίας Κρήτης. Ζητήθηκε από τους εκπροσώπους του Υπουργείου  να προτείνουμε χώρους φιλοξενίας που με την κατάλληλη ανακαίνιση μέσω Ευρωπαϊκών ή Κρατικών επιχορηγήσεων, θα μπορούσαν να γίνουν κέντρα φιλοξενίας. Αναμένουμε για το θέμα αυτό σχετικές απαντήσεις.

Είναι επίσης σημαντικό να δημιουργηθούν και άλλα εκκλησιαστικά μουσεία για την σωστή προφύλαξη των ιερών κειμηλίων, αλλά και την ανάδειξή τους. Ήδη υπάρχει ένα δίκτυο εκκλησιαστικών μουσείων στην Κρήτη, όπως της Ιεράς Αρχιεπισκοπής Κρήτης, της Ιεράς Μονής Αγκαράθου, της Ιεράς Μονής Πρέβελη, της Ιεράς Μονής Επανωσήφη, της Ιεράς Μονής Παναγιάς Κεράς Πεδιάδος, της Ιεράς Μονής Παναγίας Ακρωτηριανής Τοπλού, της Ιεράς Μονής Αρκαδίου κ.α.. Η έκθεση των ιερών κειμηλίων έλκει το ενδιαφέρον όχι μόνο των προσκυνητών, αλλά και όλων εκείνων που ασχολούνται με τον πολιτισμό, την έρευνα και τις τέχνες. Όπου υπάρχει ένα μουσείο απ’ ευθείας ο τόπος γίνεται κέντρο πολιτιστικού ενδιαφέροντος.  Είναι απαραίτητη η χρηματοδότηση τέτοιων πρωτοβουλιών και η δημιουργία κέντρων πληροφόρησης και ψηφιακής προβολής με σύγχρονα μέσα τεχνολογίας, γιατί η πρόσβαση σε πολλά  μνημεία καθίσταται δυσχερής. Με αυτό τον τρόπο ο επισκέπτης αποκτά μια σφαιρική εικόνα των μνημείων της περιοχής.

Ακόμη, η δημιουργία ενός καλού επιπέδου υποδομών πρόσβασης και σήμανσης προς τα θρησκευτικά μνημεία, αποτελεί βασική προϋπόθεση για την ενίσχυση των προσκυνηματικών  ροών του Θρησκευτικού Τουρισμού.

Είναι επίσης απαραίτητη η εισαγωγή ειδικού κλάδου εκπαιδεύσεως επί του Θρησκευτικού Τουρισμού στις Σχολές Ξεναγών. Στην Κρήτη με πρωτοβουλία της Συνοδικής Επιτροπής επί του Θρησκευτικού Τουρισμού έχουν γίνει ειδικές συναντήσεις με τα μέλη του Σωματείου Ξεναγών Κρήτης. Διαπιστώσαμε ότι οι Ξεναγοί  επιθυμούν αυτή την επικοινωνία με την Εκκλησία, αφού καλούνται να ξεναγήσουν επισκέπτες μέσα σε ιερούς χώρους. Οι Ξεναγοί επιθυμούν να μάθουν, να διδαχθούν για την Ορθόδοξη Πνευματικότητα, το μοναστικό πρόγραμμα, την εκκλησιαστική ιστορία ή ακόμη πώς θα προετοιμάσουν και κατευθύνουν κατάλληλα κυρίως τους αλλόδοξους επισκέπτες. Εάν όλα αυτά αποτελέσουν μέρος της πανεπιστημιακής των εκπαιδεύσεως, θα μπορέσουν να γίνουν οι καλύτεροι πρέσβεις και μάρτυρες της θρησκευτικής και πολιτιστικής κληρονομιάς μας.  

Συνακόλουθα, η συστηματικότερη προβολή της πλούσιας θρησκευτικής -πολιτιστικής κληρονομιάς µας πρέπει να αποτελέσει για όλους μας στρατηγική επιλογή για την αναβάθμιση πολλών περιοχών της χώρας μας και την ανάδειξή τους ως ελκυστικούς προορισμούς Θρησκευτικού Τουρισμού, αλλά και αναζήτησης της γνώσης και της πολιτιστικής µας ταυτότητας.

Με γόνιμες προτάσεις και συνεργασίες με τις δομές του Υπουργείου Τουρισμού στο πλαίσιο του Πρωτοκόλλου Συνεργασίας που έχει υπογραφεί, αλλά και μεταξύ των αντιπροσωπειών μας, μπορούμε να προβάλουμε και να αναδείξουμε περαιτέρω τον Θρησκευτικό-Προσκυνηματικό Τουρισμό.  

 Η Ελλάδα µας πρέπει να αξιοποιήσει τη γεωγραφική της θέση, να εξελίξει περαιτέρω τις συνεργασίες με ομόδοξα έθνη όπως η Ρωσία, ενισχύοντας τις παραμέτρους που ευνοούν την αειφόρο ανάπτυξη του Θρησκευτικού-Προσκυνηµατικού Τουρισμού και για τούτο οφείλουμε να δουλέψουμε συστηματικά όλοι από κοινού και άοκνα. 

Σας ευχαριστούμε!

Back to top button