Ενημέρωση
Επικήδειος ομιλία του Σεβ. Μητροπολίτου Πέτρας και Χερρονήσου κ. Νεκταρίου για τον μακαριστό Αρχιμανδρίτη Μακάριο Πιταροκοίλη, Καθηγούμενο της Ιεράς Μονής Αγίας Τριάδος Αρετίου
Ο Αρχιμανδρίτης Μακάριος Πιταροκοίλης εκοιμήθη. Με την έναρξη του νέου Εκκλησιαστικού Έτους «ο εκ ρίζης αγαθής, ο εκ πολυκλώνου οικογενείας και ο εκ βρέφους ιερός Μακάριος, ο προς Θεόν υπερυψώσας την διάνοιαν, ουράνιον, από τα μεσάνυκτα, διεδομήσατο ενδιαίτημα, ταις θείαις δυνάμεσι συμμετεωροπορών».
Και τον προπέμπουμε σήμερα, αγαπητοί μου, στην αιωνιότητα. Προπέμπουμε, ίσως, τον τελευταίο εκ των κολυβάδων Μοναχών και Ηγουμένων της Εκκλησίας Κρήτης, τον ιεροφάντορα, που ζούσε υπέρ τα ορώμενα, τον ανέγκλητο λειτουργό του Θεού του Υψίστου, τον όντως Δίκαιον, που με την πολιά φρόνηση και τον άκακο νου του, αναδείχθηκε στύλος υπομονής και ακηλίδωτο έσοπτρο του Θεού.
Προπέμπουμε στην αιωνιότητα τον Μακάριο, τον όντως μακάριο, αυτόν που κατεκόσμησε εγκρατεία, πίστει και αγάπη, τον βίο του, προσκαίρων απάντων υπεριδών.
Ο Ηγούμενος Μακάριος ανήκει στις πιο σεβάσμιες και χαριτωμένες προσωπικότητες της ερήμου και του τόπου μας. Εξήντα χρόνια ασκητικής ζωής, μοναχικού τρίβωνος, αγγελικού βίου. Ξεκίνησε από το Θεοβάδιστο Όρος Σινά, πήγε στην Οδηγήτρια του Αγιοφάραγγου και του Μάρτσαλου, κατόπιν στον Κουδουμά, στη σπηλαιώδη Λαύρα του νοτίου Κρητικού πελάγους, διάδοχος των σημειοφόρων Αγίων Παρθενίου και Ευμενίου και τελευταία στη Μονή Αγίας Τριάδος Αρετίου.
Για μας εδώ, για το Αρέτι, αυτό το πάλαι ποτέ μέγα κοινόβιο, άβατο Μοναστήρι της Ανατολικής Κρήτης, κληροδότημα της οικογενείας των ευγενών Παπαδόπουλων, έδρα σε δίσεκτους χρόνους της Επισκοπής Πέτρας, ο Μακάριος ήταν μία φωτεινή αναλαμπή, μία ξεχωριστή ευλογία, μία θεοσημεία. Και το λέγω αυτό μετά πάσης ταπεινοφροσύνης, γιατί μορφές στο ύψος, στο ήθος και στο φρόνημα του Μακάριου δεν έχουμε πολλές.
Σήμερα, που ο μοναχισμός διέρχεται κρίση, τα ιερά αυτά πρόσωπα τα αναζητούμε όλο και περισσότερο. Τι στόλιζε, τι χαρίτωνε τον Μακάριο; Ο Μακάριος ήταν αυτός που έκανε απόλυτη υπακοή στην Εκκλησία. Δεν είχε την έπαρση των οφικίων, της πρωτοκαθεδρίας, των διακρίσεων και των ηγουμενικών προνομίων. Ήταν ρωμαλέος, ιλαρός στην όψη, σοβαρός στους αστεϊσμούς και στις γελοιότητες του περιγύρου του. Δεν είχε επιτηδευμένες εμφανίσεις. Δεν έκανε ανούσιες συζητήσεις φλυαρίας. Δεν είχε τη βιτρίνα του φαίνεσθαι αλλά την ουσία του είναι, του θεοπρεπώς είναι.
Ο Μακάριος μύριζε λιβάνι. Όπου κι αν έμπαινε δημιουργούσε κλίμα οσιότητος και πνευματικής ζωής. Εδώ, στο Μοναστήρι, τελούσε κάθε Σάββατο το ευχέλαιο και ένα πλήθος ανθρώπων ερχόταν, ακόμη και από πολύ μακριά για να τον ακούσει να διαβάζει ευκατάνυκτα τις ευχές και να προσεύχεται για όλους και για τη σωτηρία του κόσμου. Εδώ εξομολογούσε. Στο πετραχήλι του κρεμάστηκαν αμέτρητα κρίματα.
Ο Μακάριος διέθετε μία αξιοθαύμαστη μυστική χάρη που σε λίγους Κληρικούς συναντούμε. Ο ψυχικός του κόσμος ήταν απάνεμο λιμάνι, στο οποίο αγκυροβόλησαν χιλιάδες ψυχές και με τις δροσερές πνοές του και την απερίγραπτη γαλήνη του, τους χάρισε ζωήν κρείττονα, εχομένη σωτηρίας.
Η ευαίσθητη καρδιά του Ηγουμένου Μακάριου ήταν κήπος χαρίτων που ευωδίαζε απλότητα, ευθύτητα, βαθειά πίστη, πατερική διάκριση, θεοφώτιστη σκέψη, πνεύμα παρηγορίας και ανιδιοτέλειας.
Δε νομίζω ότι υπήρξε πιο φιλακόλουθος Κληρικός από τον π. Μακάριο. Για πολλά χρόνια, όταν του το επέτρεπε η υγεία του, λειτουργούσε καθημερινά.
Τον ενθυμούμαι από τα παλιά που ερχόταν στην Αρχιεπισκοπή στο Ηράκλειο, για να τακτοποιήσει υποθέσεις της Μονής Κουδουμά. Μου έκανε εντύπωση τούτο. Παρακαλούσε, όσο γίνεται το ταχύτερον, να ρυθμιστούν τα ζητήματά του. Έπρεπε να επιστρέψει πίσω, από κάποιο σημείο πεζοπορώντας τρεις με τέσσερις ώρες, για να τελέσει τη Θεία Λειτουργία. Κάθε βράδυ αγρυπνία, κάθε μέρα λειτουργία. Όλη η ζωή του μια λειτουργία και μια προσευχή.
Αυτό που θαύμαζα στον Μακάριο ήταν η ακρίβεια της οσιότητός του. Δεν άνοιξε ποτέ το στόμα του να εκφράσει ούτε αναστεναγμό, για όσα υπέστη στη ζωή του. Για την αγάπη του Θεού εφύλαξε οδούς σκληράς, φιλαδελφείας, ταπεινότητος, ανεξικακίας.
Είναι αλήθεια ότι τον δόλιχό του δεν μπόρεσαν και δεν θα μπορέσουν να τον ακολουθήσουν πολλοί. Ο μοναχισμός του Σινά, των Αστερουσίων, της θειοτέρας σκηνής, είναι βαρύς. Είναι σταυρός. Είμαι όμως βέβαιος ότι απ’ όπου κι αν πέρασε, κάρπισε ο τίμιος ιδρώτας του και η πύρινη προσευχή του. Έθεσε απαρχές.
Το βλέπουμε αυτό στον Κουδουμά, που εξανθεί σήμερα ως κρίνον. Το βλέπουμε στην Οδηγήτρια, που δίδει ένα ωραίο παρών του Θεού. Το βλέπουμε εδώ, στην Εκκλησία μας, που ο Μακάριος έφερε στο Χριστό εκατοντάδες ανθρώπους. Εξομολόγησε Επισκόπους, αμέτρητους Ιερείς, Μοναχούς, Χριστιανούς. Για τον τόπο μας ένας ήταν ο πνευματικός. Ο Μακάριος. Αυτόν συμβουλευόμασταν όλοι. Αυτός ήταν η αναφορά μας, γι’ αυτό και υπήρχε απόλυτος σεβασμός στο λόγο του.
Πολύς κόσμος, από κοντά και μακριά, είχε το γέροντα Μακάριο πνευματικό συμπαραστάτη. Τι κι αν έφυγε από εκεί που έζησε πολλά χρόνια και κατά τον ψαλμωδό, αυλίστηκε στην αυχμηρά αυτή έρημο; Ο κόσμος τον ακολούθησε, γιατί τον αγάπησε, τον εμπιστεύθηκε, ήταν ο πατέρας του και δεν είναι εύκολο στην πνευματική ζωή να αλλάζεις γέροντα, ιδιαίτερα μάλιστα όταν γνωρίζεις ότι αυτός αδικείται, ότι ανεβαίνει τον Γολγοθά του.
Προπέμποντας σήμερα στην αιωνιότητα τον Μακάριο, έναν όντως όσιο, τιμούμε την οικογένεια απ’ όπου προήλθε και την ευχαριστούμε πολύ για όσα προσέφερε στον αγαπημένο μας Ηγούμενο.
Στο πρόσωπο του Μακαρίου τιμούμε τον ανόθευτο ανδροπρεπή Μοναχισμό της Κρήτης και προσευχόμαστε να ανατείλουν καλύτερες ημέρες για αυτόν.
Η Κρήτη ήταν κάποτε ένα άλλο Άγιον Όρος. Σας λέγω ότι μόνο η Επαρχία Μεραμβέλλου είχε 48 Μοναστήρια. Μοναστήρια σε όλο το νησί, καστρομονάστηρα, που μεγάλυναν την Εκκλησία του Αγίου Αποστόλου Τίτου.
Ο Μακάριος μας έδειξε ότι Μοναχός ακτήμων, ελεήμων, Μοναχός υψιπέτης. Για τον Μοναχό η χαρά και η ευφροσύνη του είναι η άσκησή του. Ο μόνος ασφαλής δρόμος της σωτηρίας είναι η αδιάλειπτη προσευχή και ότι χωρίς προσευχή δεν μπορείς να ενωθείς με τον Θεό.
Ο Μακάριος μας έδειξε ότι η προσευχή γεννά την ακτημοσύνη και η ακτημοσύνη την προσευχή. Η ησυχία και η προσευχή είναι ανώτερες απ’ όλα τα αγαθά.
Ο Μακάριος μας έδειξε ότι για κάθε άνθρωπο οι προσβολές, οι περιφρονήσεις, οι δοκιμασίες, οι αρρώστιες, οι θλίψεις, είναι δώρα του Θεού και ουράνια χάρη.
Ο Μακάριος, με ένα λόγο, αγαπητοί μου, ήταν ένας προφήτης. Άστραφτε από διαύγεια. Οι σκέψεις του, οι παρατηρήσεις του ήταν κρυστάλλινες, ολοφώτεινες. Από το στόμα του έβγαιναν λόγια που σε έκαναν να εκπλήττεσαι. Το Άγιο Πνεύμα που χαιρόταν να κατοικεί στην καρδιά του, του χορηγούσε όλες τις κατάλληλες πληροφορίες.
Αγαπητοί μου,
Ο Μακάριος κοιμήθηκε. Ο σημαιοφόρος της Μονής έπεσε. Ο Ηγούμενος της Μονής Αρετίου αναχώρησε για τον ουρανό. Θέλω να γνωρίζετε ότι ο πνευματικός πατέρας σας ήξερε ότι θα φύγει. Τον τελευταίο καιρό είχε κλονιστεί πολύ η υγεία του. Νοσηλεύτηκε κατ’ επανάληψη στο νοσοκομείο Αγίου Νικολάου.
Δίπλα του, πνευματικά του παιδιά, συναγωνιζόμενα μάλιστα ποιο περισσότερο θα του προσφέρει μεγαλύτερη ανάπαυση και στήριξη. Τους ευχαριστούμε όλους. Οι γιατροί έκαναν τα πάντα για να παρατείνουν το βίο του. Εκείνος όμως καταλάβαινε ότι είναι ταχινή η απόθεση του σκηνώματός του στη γη.
Την περασμένη Δευτέρα, εορτή του Αγίου Τίτου, μετά που βγήκε από το νοσοκομείο, τον επισκέφθηκα στην Μονή. Διέκρινα στο χαμόγελό του τον πόθο της αιωνιότητος. Συζητήσαμε επ’ ολίγον και μου ζήτησε να τον έχω πάντοτε στην προσευχή μου.
Τέλος της εβδομάδος προσκύνησε αγιασμένο σημείο του Σταυρού, εξομολογήθηκε και περίμενε, καρτερούσε τον Κύριο. Ήταν προετοιμασμένος για το μεγάλο ταξίδι. Η ελπίδα του ήταν αθανασίας πλήρης. Έδιδε οδηγίες, παραγγελίες μέχρι την τελευταία στιγμή, έχοντας πλήρη διαύγεια. Έκλεισε το Εκκλησιαστικό Έτος και ύστερα, όταν υπέφωσκε η ανατολή του νέου, κοιμήθηκε.
Δεν είναι ώρα τώρα για να αποτιμήσουμε το έργο του και για να φιλοτεχνήσουμε το πορτρέτο του. Η μνήμη του είναι μετ’ εγκωμίων. Ω! και να ήξερε ο κόσμος ποιος αναχώρησε για τον ουρανό.
Τον ευχαριστούμε γι’ αυτό που ήταν στην Μεγαλόνησο, γι’ αυτό που πρόσφερε σε όλους μας, για τις προσευχές που έκανε για τη σωτηρία του κόσμου.
Ας κρατήσουμε όλοι εμείς οι Κληρικοί τον ακοίμητο λειτουργικό του παλμό, όλοι εσείς οι Χριστιανοί την πατρική του αγαθότητα. Αυτό που λέγει σε όλους μας σήμερα, εν νεκροίς ελεύθερος, είναι τούτο: «Παιδιά μου αγαπήσατε τον Χριστό, Αυτόν που σας αγάπησε».
Αγαπητέ μου γέροντα Μακάριε,
Σε προπέμπουμε ενδεδυμένο την ευπρέπεια της ιερωσύ-νης και της οσιότητος στο Άγιον και Υπερουράνιον και νοερόν του Θεού Θυσιαστήριον. Τώρα είναι που θα χαρείς ωραίες λειτουργίες. Το μνημόσυνό σου θα μένει εις τον αιώνα. Αν και μετέστης από μας, συ ο ποιμήν ο καλός, ουκ απέστης, δεν έφυγες από ανάμεσά μας. Σε νιώθουμε δίπλα μας εν ετέρα μορφή.
Η παρουσία σου, ο λόγος σου, η προσευχή σου, θα μας στηρίζουν και θα μας κατευθύνουν. Η χαίνουσα γη της ιστορικής αυτής Μονής θα αγιαστεί σήμερα από το σκήνωμά σου, πεπληρωμένο από την αγιάζουσα χάρη. Είμαι βέβαιος ότι θα λαλήσει κάποτε ο ουρανός για σένα.
Μόνο τούτο σε παρακαλώ. Να προσεύχεσαι ιδιαίτερα γι’ αυτήν την Μονή, να συνεχίσει να πορεύεται με τις υποθήκες και την οδοποίηση που συ χάραξες. Αιωνία σου η μνήμη. Καλό παράδεισο στην Ανέσπερη Ημέρα της Βασιλείας του Θεού.