Η Αγία Πεντηκοστή
Όσοι, αγαπητοί μου, πιστεύουν πως η Εκκλησία, συνεχίζοντας το απολυτρωτικό έργο του Χριστού, είναι ο μοναδικός φορέας της χάριτος, ο αλάνθαστος διδάσκαλος και ερμηνευτής της θείας αλήθειας και η μόνη κιβωτός σωτηρίας για όλους τους ανθρώπους όλων των αιώνων, τιμούν και γιορτάζουν την Αγία πεντηκοστή. Γιατί η Πεντηκοστή ιστορικά είναι όχι η γενέθλιος ημέρα της Εκκλησίας αλλά η «εν χρόνω» φανέρωσή της στο ιστορικό γίγνεσθαι. Και το λέγω αυτό γιατί η Εκκλησία μας υπήρχε προ καταβολής κόσμου, πολύ πιο πριν από την δημιουργία των αγγέλων και του κόσμου ως λόγος των όντων στην προαιώνια βουλή του Θεού Πατρός. Κατά τους Αγίους πατέρες η Εκκλησία υπήρξε και πριν την ενανθρώπηση του Χριστού, αφού η δημιουργία των Αγγέλων και του ανθρώπου συνιστά την αρχή της Εκκλησίας. Μας λέγει δε ο ιερός Χρυσόστομος, ο Χριστός με την ενανθρώπησή του, που έγινε εν Πνεύματι Αγίω, ανέλαβε σάρκα Εκκλησίας, ανέλαβε, δηλ. την καθαρά και αμόλυντη ανθρώπινη φύση και την ένωσε με την θεότητα, στην υπόστασή του.
Την ημέρα της Πεντηκοστής ιδρύθηκε η Εκκλησία από την άποψη ότι οι Απόστολοι έγιναν μέλη του Σώματος του Χριστού. Έτσι ενώ προηγουμένως είχαν μια κοινωνία με τον Χριστό, τώρα με την δύναμη του Αγίου Πνεύματος γίνονται μέλη του Σώματος του Χριστού. Έτσι η Εκκλησία από πνευματική που ήταν με την δημιουργία των αγγέλων, γίνεται πλέον τώρα σαρκική και ορατή με την δράση των Αποστόλων.
Πεντηκοστή λοιπόν σήμερα ή αλλιώς εορτή της Επαγγελίας. Και λέγει ο ιερός Δαμασκηνός: «εάν ο Ευαγγελισμός της Θεοτόκου είναι η αρχή της Ενσαρκώσεως του Λόγου και της Θείας Οικονομίας, η Πεντηκοστή είναι το τέλος, αφού τότε, δια του Αγίου Πνεύματος, ο άνθρωπος γίνεται μέλος του Αναστημένου Σώματος του Χριστού».
Όμως κάθε εορτή έχει την προέλευσή της. Έτσι και η διαμόρφωση της εορτής της Πεντηκοστής έχει ερείσματα στην Εβραϊκή και Αποκαλυπτική Γραμματεία. Η Πεντηκοστή είναι μια εορτή την οποία η Εκκλησία μας την παρέλαβε από τις Εβραϊκές Βίβλους. Και αυτό γιατί ήταν η δεύτερη σε σπουδαιότητα εορτή των Ιουδαίων μετά το Πάσχα, εορτή κατά την οποία εόρταζαν, κατά την παράδοση, τέσσερα σημαντικά γεγονότα: α)την παραλαβή του Νόμου του Θεού από τον προφήτη Μωυσή, β)την ανάμνηση της κακοπάθειάς τους στην έρημο καθώς και των πολλών θλίψεων, μέχρι που έφτασαν στην γη της επαγγελίας, σύμφωνα με το βιβλίο της Εξόδου και των Αριθμών, γ) ήταν έκφραση ευχαριστίας για την συγκομιδή των καρπών γιατί συνέπιπτε με την περίοδο του θερισμού, εξ΄ ού και θερισμού εορτή, και προσέφεραν στον Ναό τις απαρχές των καρπών, δ) ενώ σύμφωνα με κάποιους μελετητές η εορτή της Εβραϊκής Πεντηκοστής θεσπίστηκε προς τιμήν των 50 ημερών που νήστευσε ο προφήτης Μωυσής και έλαβε τον θεόγραφο Νόμο.
Έτσι όπως οι Εβραίοι εόρταζαν την Πεντηκοστή τους, διότι μετά το Πάσχα, την διάβαση δηλ. της Ερυθράς θαλάσσης, αφού παρήλθαν πενήντα ημέρες, παρέλαβαν τον Νόμο, δηλ. τις Δέκα Εντολές, έτσι και εμείς οι χριστιανοί, εορτάζοντες πενήντα ημέρες μετά την Ανάσταση του Χριστού, λαμβάνουμε το Άγιο Πνεύμα, το οποίο νομοθετεί, το οποίο μας οδηγεί σε κάθε αλήθεια και προστάζει τα αρεστά στο Θεό. Εάν ο Μωυσής παρέλαβε τον Νόμο της Π.Δ., τότε την ημέρα της Χριστιανικής Πεντηκοστής οι Μαθητές έλαβαν το Άγιο Πνεύμα και έτσι βίωσαν τον Νόμο της Κ.Δ., τον νόμο της θείας χάριτος. Εάν στην Π.Δ. ο άσαρκος Λόγος έδωσε τον νόμο επάνω στο Σινά, στην Κ.Δ. ο Αναστάς σεσαρκωμένος Λόγος έστειλε το Άγιο Πνεύμα στους μαθητές, που βρίσκονταν στο υπερώο, και έγιναν μέλη του ενδόξου Σώματός του. Εάν κατά την Πεντηκοστή της Π.Δ. προσφέρονταν οι απαρχές των καρπών από την συγκομιδή, κατά την Πεντηκοστή της Κ.Δ. προσφέρθηκαν οι απαρχές των λογικών καρπών, από την συγκομιδή που έκανε ο ίδιος ο Χριστός, δηλ. προσφέρθηκαν οι Απόστολοι στο Θεό.
Όμως, σύμφωνα με τον Άγιο Γρηγόριο το Θεολόγο, υπάρχει και μια σαφής διαφορά μεταξύ της Αποκαλύψεως του Θεού στο όρος Σινά και της Αποκαλύψεως του Θεού στο υπερώο της Ιερουσαλήμ. Και αυτή εντοπίζεται στην διαφορά του νόμου της Π.Δ. και του νόμου της Κ.Δ. Τότε δόθηκε ο νόμος σε λίθινες πλάκες, τώρα ο νόμος εγγράφεται στις καρδιές των Αποστόλων. Λέγει χαρακτηριστικά ο Απ. Παύλος: «εστέ επιστολή Χριστού διακονηθείσα υφ΄ ημών, εγγεγραμμένη ού μέλανι, αλλά πνεύματι Θεού ζώντοος, ούκ εν πλαξί λιθίναις, αλλά εν πλαξί καρδίαις σαρκίναις». Με την κάθοδο του Αγίου Πνεύματος εκπληρώθηκε η προφητεία του Προφήτου Ιερεμίου: «διδούς νόμους μου εις την διάνοιαν αυτών, και επί καρδίας αυτών επιγράψω αυτούς, και έσομαι αυτοίς εις Θεόν, και αυτοί έσονταί μοι εις λαόν».
Αγαπητοί μου,
Κατά την ημέρα αυτή που οι Εβραίοι γιόρταζαν την εορτή της Πεντηκοστής, έγινε και η επιφοίτηση του Αγίου Πνεύματος στους μαθητές του Χριστού, και μάλιστα ημέρα Κυριακή, και όπως μας λέγει ο Άγιος Γρηγόριος Νύσσης, «Κυριακή η ημέρα της δημιουργίας, Κυριακή η ημέρα της Ανάστασης, Κυριακή η ημέρα της Πεντηκοστής, Κυριακή και η ημέρα της κρίσεως», και εμείς δυστυχώς σήμερα την θυσιάζουμε στο όνομα του κέρδους, της ψυχαγωγίας και της κραιπάλης, σύμφωνα με την υπόσχεση που τους είχε δώσει τόσο κατά τη διάρκεια του Μυστικού Δείπνου όσο και κατά την ώρα της Ανάληψης.
Κατά τη διάρκεια του Μυστικού Δείπνου ο Χριστός υποσχέθηκε στους μαθητές του: «Καγώ ερωτήσω τον πατέρα και άλλον Παράκλητον δώση υμίν, ίνα μένη μεθ΄ ημών εις τον αιώνα». Ο άλλος Παράκλητος, ο Παρηγορητής, δηλ., που είναι το Άγιο Πνεύμα μένει στην Εκκλησία για πάντα μένει μεθ΄ ημών εις τον αιώνα, κι αναδεικνύει την Εκκλησία θεοσύστατο θεσμό που κανένας δεν μπορεί να την καταλύσει ούτε αυτός ο ίδιος ο Άδης.
Το Άγιο Πνεύμα, αγαπητοί μου, την ημέρα της Πεντηκοστής, κατέβηκε σαν μια δυνατή βοή ανέμου, επομένως δεν είναι μόνο αύρα, όπως μας λέγει ο ιερός Δαμασκηνός, που δροσίζει ως παράκλητος, αλλά είναι και θύελλα που ξεριζώνει πάθη και κατεστημένα της αμαρτίας. Εμφανίσθηκε ακόμα και ως φωτιά, «εν είδει πυρίνων γλωσσών», μας λέγουν οι Πράξεις των Αποστόλων. Οι μαθητές κυριολεκτικά πυρακτώθηκαν. Έγιναν δυνατοί, φλογεροί και αμέσως βγήκαν να κηρύξουν στο πλήθος που είχε συγκεντρωθεί.
Το Πνεύμα εκείνη τη στιγμή μεταδόθηκε σε χιλιάδες ακροατές και μάλιστα στον καθένα ξεχωριστά στη γλώσσα του, δεδομένου ότι εκεί βρίσκονταν άνθρωποι από διάφορες χώρες. Έτσι την ημέρα αυτή άνθρωποι από διάφορες φυλές και γλώσσες ακούνε ο καθένας στη δική του γλώσσα τα μεγαλεία του θεού και απορούν και θαυμάζουν.
Άρα, μας λέγει ο Άγιος Νικόδημος ο Αγιορείτης, λαμπρή και στολισμένη την απαστράπτουσα θεία δόξα της την σήμερον ημέρα, στεφανώνεται η Εκκλησία του Χριστού, στηριζόμενη στη δύναμη του ζωοποιού θανάτου και της ενδόξου Αναστάσεως Εκείνου, που είναι η αόρατη και θεία της κεφαλή και εμπνεόμενη από την παντοδύναμη χάρη του παναγίου Πνεύματος, που είναι η ζωοποιός ψυχής της, σύμφωνα με τον Μ. Βασίλειο. Στον ιερό και άγιο χώρο της, μια πνευματική κοσμογονία συντελείται. Τα αρχαία παρέρχονται και τα πάντα γίνονται καινούρια και θαυμαστά. Ο δούλος της αμαρτίας και υπηρέτης του κακού άνθρωπος μεταμορφώνεται. Εισέρχεται στην αυλή της εκκλησίας λύκος και γίνεται πρόβατο. Δέχεται τη χάρη ο φιλόδοξος και γίνεται ταπεινός, δέχεται τη χάρη ο φιλάργυρος και γίνεται ελεήμων, δέχεται τη χάρη ο φιλήδονος και αναδεικνύεται φίλαγνος και καθαρός. Υπάρχει μια διαχέουσα μυστική και αόρατη δύναμη, η χάρις του Αγίου Πνεύματος, η οποία καταργεί όλες τις δυνάμεις και τις ροπές που οδηγούν χαμηλά και ανεβάζει στα ύψη, σώζει τον αμαρτωλό και αναδεικνύει τον κατάδικο σε άγιο.
Αγαπητοί μου,
Το Πνεύμα το Άγιον βρίσκεται διαρκώς παρόν στη ζωή της Εκκλησίας, οδηγεί στη γνώση του Θεού, εμπνέει, φωτίζει, καθιστά τέλειους τους ιερείς, καταρτίζει δικαίους, ενεργεί τις θαυμαστές θεραπείες, ζωοποιεί τους νεκρούς. Ακούστε τι μας λέγει χαρακτηριστικά ο Μ. Βασίλειος: τον τελώνη Ματθαίο, σαν επίστευσε τον ανέδειξε Ευαγγελιστή, τον Πέτρο από απλοϊκό ψαρά τον ανέδειξε σε θεόπνευστο κήρυκα του Ευαγγελίου, τον μεγάλο διώκτη Σαύλο σαν μετανόησε τον ανέδειξε σε Απόστολο των Εθνών και λαμπρό σκεύος εκλογής. Δι΄ αυτού λοιπόν οι ασθενείς γίνονται ισχυροί, οι πτωχοί πλουτίζουν, οι αμαθείς σοφώτεροι κι αυτών ακόμα των σοφών. Όπως ο Ευαγγελιστής Ιωάννης που δεν γνώριζε τη σοφία του κόσμου, αλλά με την δύναμη του Αγίου Πνεύματος έγραψε λόγους με τους οποίους καμιά ανθρώπινη σοφία δεν μπορεί να συγκριθεί.
Τα πάντα λοιπόν μέσα στην Νέα Σιών, την Εκκλησία τελεσιουργούνται. Κόσμοι παλαιοί συντρίβονται και κόσμοι νέοι γεννιούνται με τη δύναμη της χάριτος. Γι΄ αυτό και η θερμή και εκ βαθέων ευχή της Πρώτης Εκκλησίας σημείωνε: «Ελθέτω η χάρις, παρελθέτω κόσμος». Όλοι οι νόμοι πλέον καταργούνται, όλες οι σκοτεινές δυνάμεις του κόσμου συντρίβονται από την ακατάλυτη δύναμη του Αγίου Πνεύματος που ενεργεί και δρα και θαυματουργεί από την ημέρα της Πεντηκοστής μέσα στην Εκκλησία. Η μεταβολή των Αποστόλων και του κόσμου ολόκληρου ήταν αδύνατον να συμβούν, αν την Πεντηκοστή δεν κατήρχετο το Πνεύμα το Άγιον, που υπήρξε η αήττητη πανοπλία των Αποστόλων. Από τότε μένει στην Εκκλησία και εξακολουθεί να κάνει θαύματα, αλλά το θαύμα των θαυμάτων είναι η διατήρηση της Εκκλησίας παρ΄ όλες τις θλιβερές προδοσίες εκ των έσω, παρ΄ όλους τους λυσσώδεις διωγμούς και τις σφαγές εκ των έξω. Το Άγιο Πνεύμα παραμένει διαρκώς παρόν στη ζωή της Εκκλησίας και είναι Εκείνο που οδηγεί στη γνώση του Θεού αλλά και στη σωτηρία σε όσους καταφεύγουν σε Αυτή, δηλ. την Εκκλησία. Διότι μέσα της ενυπάρχει η ζωοποιός δύναμις του Παρακλήτου η οποία καταργεί όλες τις δυνάμεις του σκότους, σώζει τον αμαρτωλό και αναδεικνύει τον καταδικασμένο και απογοητευμένο σε άγιο.
Γι΄ αυτό και μόνο, και πάρτε το μαζί σας ως μήνυμα, η Εκκλησία στο διάβα των αιώνων είναι η Πολιτεία του Χριστού και η κοινωνία του Αγίου Πνεύματος. Χωρίς Χριστό δεν υπάρχει σωτηρία αλλά και δεν υφίσταται σωτηρία έξω από την Εκκλησία. Αμήν.
