Νέα εὑρήματα στόν Ἱερό Ναό Παναγίας Κεραγωνιώτισσας στή Λατσίδα
Ολοκληρώθηκε με την επίβλεψη της 13ης ΕΒΑ τις προηγούμενες ημέρες το ανασκαφικό πρόγραμμα στο εσωτερικό του ναού της Παναγίας της Κεραγωνιώτισσας στην Λατσίδα. Η εκκλησία φαίνεται ότι φύλαγε το πολύτιμο μυστικό της στο δάπεδο της. Κάτω από τα σύγχρονα πλακάκια και σε βάθος που πλησιάζει το ένα μέτρο η αρχαιολογική σκαπάνη έφερε στο φως τρεις τάφους μέσα στους οποίους εντοπίστηκαν περίπου έξι ταφές.
Ένας από τους ταφέντες ήταν μοναχός, όπως μαρτυρούν τα θραύσματα από την ενεπίγραφη επιτάφια πλάκα, με ένα εξαιρετικής τέχνης λιθανάγλυφο οικόσημο και συνδέει την εκκλησία κατευθείαν με την περίφημη οικογένεια των Μαγγανάρηδων και την Μονή της Κερά Καρδιώτισσας.
Σύμφωνα με τους αρχαιολόγους η οικογένεια των Μαγγανάρηδων ήρθε στην Κρήτη ως προσφυγική από την Μονεμβασιά περίπου το 1540 όταν η περιοχή αυτή καταλήφθηκε από τους Τούρκους. Αρχικά οι Μαγγανάρηδες εγκαταστάθηκαν από τις ενετικές αρχές στο οροπέδιο Λασιθίου. Σχετίστηκαν αμέσως με την Μονή της Κεράς Καρδιώτισσας στην οποία πρόσφεραν μεγάλη κτηματική περιουσία με τον όρο να εκλέγονται κατά προτίμηση ως ηγούμενοι του μοναστηριού μέλη της οικογένειας. Είναι πολύ πιθανόν κάποιος μοναχός από την οικογένεια των Μαγγανάρηδων της αδελφότητας της Μονής Κεράς Καρδιώτισσας να οικοδόμησε ή να ανακαίνισε την εκκλησία της Κεραγωνιώτισσας στην Λατσίδα φέρνοντας κάποια εικόνα από την Μονή και να ίδρυσε ακόμη και αδελφότητα στην Κεραγωνιώτισσα.
Τα ευρήματα της αρχαιολογικής έρευνας φαίνεται να συμμερίζεται και η λαϊκή παράδοση, που φέρει ως αιτία για το κτίσιμο της εκκλησίας της Κεραγωνιώτισσας την εύρεση πάνω στους δρυάδες της περιοχής μιας εικόνας της Παναγίας η οποία ήλθε μόνη της από την Μονή της Κεράς Καρδιώτισσας. Ας σημειωθεί ότι ανάλογη είναι και η παράδοση με την θαυματουργή εικόνα της Μονής Κερά Καρδιώτισσας η οποία επέστρεψε μόνη της στην μονή από την Κωνσταντινούπολη μετά την κλοπή της από τους Τούρκους. Ιδιαίτερη σημασία έχει, η επισήμανση ότι οι δύο εκκλησίες η Κεραγωνιώτισσα και η Κερά Καρδιώτισσα βρίσκονται πάνω στον ίδιο παλιό οδικό άξονα που συνέδεε μέσω του Αγίου Γεωργίου του Βραχασώτη το Μεραμπέλλο με το Οροπέδιο Λασιθίου. Το επόμενο χρονικό διάστημα, όπως μας ενημέρωσε ο κ. Γιώργος Μαμάκης, αναμένεται να ολοκληρωθούν οι οικοδομικές παρεμβάσεις στον ναό στο δάπεδο του οποίου θα ενσωματωθούν τα θραύσματα από την σημαντική επιτάφια πλάκα με το οικόσημο των Μαγγανάρηδων. Επίσης θα μελετηθούν όλα τα ευρήματα ώστε σύντομα να υπάρξει μια τεκμηριωμένη μελέτη για την ιστορία του ναού ο οποίος φαίνεται ότι δεν ήταν καθόλου τυχαίος ούτε ως προς την γεωγραφική του θέση ούτε και ως προς τους κτήτορες ή τους ανακαινιστές του.
Ποιος άραγε φαντάζονταν πριν από 2 χρόνια όταν ξεκινούσαν οι εργασίες για τον καθαρισμό των τοιχογραφιών ότι θα φτάναμε στις σημερινές εξελίξεις. Σίγουρα σε αυτό συνέβαλαν η 13η ΕΒΑ με τις επιστημονικές κατευθύνσεις που έδωσε , το τοπικό εκκλησιαστικό συμβούλιο που άμεσα ενεργοποιήθηκε, η τοπική κοινωνία της περιοχής που ανταποκρίθηκε σε όλες τις προσκλήσεις και ο Δήμος Νεάπολης όπου με την προσωπική ενασχόληση του Δημάρχου κ. Νίκου Καστρινάκη βρέθηκαν οι τρόποι της χρηματοδότησης των εργασιών.
Κείμενο-Φωτογραφία: Θάνος Κορομπύλιας
