Ομιλία στην Εορτή των Εισοδίων της Θεοτόκου Ησυχαστήριο Εισοδίων Θεοτόκου Ροδιάς

ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΚΟΝ ΠΑΤΡΙΑΡΧΕΙΟΝ

Ο ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗΣ ΠΕΤΡΑΣ ΚΑΙ ΧΕΡΡΟΝΗΣΟΥ

ΝΕΚΤΑΡΙΟΣ

 

 

Ομιλία στην Εορτή των Εισοδίων της Θεοτόκου

Ησυχαστήριο Εισοδίων Θεοτόκου Ροδιάς

21 Νοεμβρίου 2014

 

Εορτή των Εισοδίων της Θεοτόκου σήμερα. Η Εκκλησία την αντλεί μέσα από την Ιερά Παράδοση, όπως και άλλες εορτές της. Η εορτή έχει παγκόσμιο, ουράνιο χαρακτήρα. Διά της Εισόδου της Παρθένου στο Ναό αρχίζει «της ευδοκίας του Θεού το προοίμιον». Υπέροχη υμνογραφία. Οι Προφήτες, διά συμβόλων και εικόνων, ομίλησαν για την Παναγία.

Η Παναγία τιμάται πολύ από την Εκκλησία. Το Πρόσωπό της είναι άρρηκτα συνδεδεμένο με το Μυστήριο της Θείας Οικονομίας.

Η Παναγία είναι αιτία και πρόξενος των αιωνίων. Η μακρά αγωγή του Νόμου και όλο το έργο της Θείας Οικονομίας οδηγεί στην Αειπάρθενο Θεοτόκο. Όλος ο κόσμος έγινε για την Παναγία. Η συμμετοχή της Παναγίας στο μυστήριο της αναπλάσεως έχει κοσμολογική σημασία. Η Παναγία είναι η απαρχή όλων των δωρεών της θείας φιλανθρωπίας.

Αγαπητοί μου,

Η Μαρία γεννήθηκε, παρ’ ελπίδα, ως απλός άνθρωπος, όπως όλοι οι έλκοντες την καταγωγή από τον Αδάμ. Με την γέννηση της Παρθένου Μαρίας οι γονείς της ελευθερώθηκαν από τον ονειδισμό της ατεκνίας και πέρασαν στην προοπτική της χάριτος.

Ο Ιωακείμ και η Άννα ήσαν πρότυπα εναρέτου βίου και δικαιοσύνης και αυτό απετέλεσε προϋπόθεση μίμησης και δείκτη πορείας για τη μικρή κόρη της Ναζαρέτ. Την προσέφεραν ευχαρίστως στο Θεό ως δώρο, ως ανάθημα ιερό. Εδώ κρίνεται και η δική μας στάση, η δική μας πίστη.

Η άμεση και συνετή απόφαση των Θεοπατόρων να αφιερώσουν το παιδί τους στο Ναό, από πολύ μικρή ηλικία, συνέβαλε αποφασιστικά στην ορθή διαμόρφωση της προσωπικότητας της Μαρίας, στην πορεία της προς την αγιότητα. Δεν της χαρίστηκε ο Θεός.

Εκεί, στο Ναό, η Παρθένος Μαρία έφθασε στην τελείωση της πνευματικής ζωής με την ελεύθερη προσωπική της βούληση. Η ίδια επέλεξε τη μακρά πορεία προς την αγιότητα. Η ίδια η Παρθένος Μαρία με τον άγιο βίο της συνήργησε στην αποκάλυψη της θείας φιλανθρωπίας.

Δεν υπάρχει άλλο προηγούμενο τόσο μικρής Κόρης, που παρά την αποξένωση από την επιμέλεια των γονέων της και την αποστέρηση της οικογενειακής στοργής, να επέδειξε τέτοιο ζήλο και επιμέλεια στην αρετή. Και σ’ αυτό  συνετέλεσαν τα πλούσια χαρίσματά της, οι καινοτομίες παραδόξων πραγμάτων, αλλά και τα κατ’ οικονομία μυστήρια, όπως η παράδοξη τροφή, οι θείες ελλάμψεις, η ζωή στα άδυτα και η εξοικείωσή της με το Ιερό.

Η Παρθένος Μαρία έπρεπε να επιδείξει χαρακτηριστικά ανάλογα του Υιού και Θεού της. Ο Ιησούς Χριστός μετείχε της ανθρωπίνης φύσεως, όχι μόνο εξαιτίας της σάρκας, αλλά επειδή είχε ψυχή, νου και θέληση. Για τους λόγους αυτούς έπρεπε να έχει και τέλεια Μητέρα, που θα υπηρετούσε τη Γέννησή Του, προσφέροντας όχι μόνο το σώμα της, αλλά όλη την ύπαρξή της, ώστε να μυήσει τον όλο άνθρωπο στην υπερφυσική γέννηση.

Και αυτήν την τελειότητα την κατόρθωσε η Παρθένος. Αξιοποίησε στο μέγιστο βαθμό την κλίση προς το αγαθό και τη δύναμη που έθεσε ο Θεός στον άνθρωπο κατά τη δημιουργία. Με εφόδια την απόλυτη αγάπη στο Θεό, την ταπείνωση, την υπακοή, τη σωφροσύνη, αποκάλυψε τον αληθινό άνθρωπο όπως τον δημιούργησε ο Θεός.

Αποτύπωσε πάνω της Αυτόν που γέννησε. Δεν αποσπάσθηκε καθόλου από την εικόνα του Θεού. Παρέμεινε σ’ αυτή διαρκώς προσηλωμένη. Με βάση αυτή εξεικόνιζε και διαμόρφωσε τον εαυτό της.

Είναι γνωστό ότι οι νέοι έχουν κατά κανόνα ως πρότυπο προς μίμηση τους γονείς τους. Με τη Μητέρα του Χριστού συνέβη το αντίθετο. Ο Υιός ήταν το αρχέτυπο στη Μητέρα και Αυτόν «εχρώνυε, διεμόρφου και διεικόνιζεν».

Η παραμονή της Μαρίας στο Ναό για πολλά χρόνια υπερβαίνει την πρακτική της εποχής εκείνης, όπως και κάθε εποχής. Η Μαρία εξ αρχής βάδιζε το δρόμο της τελειώσεως.

Μέσα στο Ναό δεν κατοικούσε κάτι το ανθρώπινο και τίποτε δεν αποσπούσε την προσοχή της. Η Μαρία όσο περισσότερο προσήγγιζε το Θεό, τόσο της αποκαλυπτόταν το θέλημά Του. Η Παναγία απείχε από όλα εκείνα που μπορούσαν να νοθεύσουν την καθαρότητα του νου της. Είχε καθαρούς λογισμούς. Οι οφθαλμοί της ήταν πάντοτε στραμμένοι στο Θεό. Ακροώταν τα θεία μηνύματα. Τα χείλη και η γλώσσα της ανυμνολογούσαν τη μεγαλειότητά Του και η αμόλυντη καρδιά της ποθούσε μόνο το Θεό. «Υπ’ ουδενός των παρόντων τον λογισμόν παρεκτράπην».

Είχε μία κατακόρυφη ενατένιση από τον εσωτερικό της κόσμο προς το Θεό. Σε ένα σώμα που δεν είχε ακόμη βιολογικά πλήρως διαμορφωθεί πλεόναζαν τα πνευματικά χαρίσματα. Είχε «υπέρ φύσιν πλεονεκτήματα».

Όσο ενηλικιωνόταν τόσο πλήθαιναν μέσα της και τα χαρίσματα του Αγίου Πνεύματος. Αυτά εμπλούτισαν την προσωπικότητά της με θεία δωρήματα, όπως τη συνομιλία με αγγέλους και τη θέα του Θεού.

Τα Άγια των Αγίων δεν ήταν μόνο ο πιο κατάλληλος, ο πρεπωδέστατος τόπος για την Παρθένο, αλλά και το καθαρότατο τεκμήριο του Μεγάλου Μυστηρίου που επρόκειτο να τελεσθεί. Μόνο σε μία εξαγιασμένη κατοικία, όπως είναι τα Άγια των Αγίων, θα ήταν δυνατή η πνευματική καλλιέργεια μίας εύπλαστης παιδικής ψυχής, που ήταν ανάθημα των γονέων της, βλαστός αγίας ρίζας. Εκεί ζούσε η Παρθένος, ως εις παράδεισον, ζούσε απλή, απέριττη ζωή, χωρίς λύπη, μακριά από ανθρώπινα πάθη και κακίες. Ζούσε μόνο για το Θεό, «Θεώ βλεπομένη μόνω, Θεώ τρεφομένη, Θεώ τηρουμένη μόνω… Θεόν μόνω ορώσα, Θεόν ποιουμένη τρυφήν οικείαν, Θεώ διηνεκώς προσανέχουσα».

Χειραγωγός της η ιερά ησυχία, που μας διδάσκει έμπρακτα ότι δεν μπορεί κανείς να φθάσει πραγματικά στη θεωρία του Θεού με τις αισθήσεις ή το λογισμό, αλλά με την κάθαρση του νου. Μόνο με τον καθαρό νου μπορεί ο άνθρωπος να οδηγηθεί στο φωτισμό και να δεχθεί θείες ελάμψεις του Αγίου Πνεύματος. Αυτή η μετοχή και η μέθεξη μεταμορφώνουν την ανθρώπινη ύπαρξη και της προσφέρουν τη δυνατότητα να εντρυφήσει στα υπερφυή κάλλη.

Να γιατί η Παναγία θεωρείται το τέλειο πρότυπο της ησυχαστικής ζωής. Η αυθεντική οδός προς τη Θέωση. Να γιατί ο Άγιος Γρηγόριος ο Παλαμάς γράφει γι’ αυτήν ότι δεν υπάρχει άγγελος που να άκουσε αυτό που άκουσε η Μαρία: «Και επιθυμήσει ο βασιλεύς του κάλλους σου».

Την υψηλή εποπτεία του Αγγέλλου στα Άγια των Αγίων στην Παναγία τη διαισθανόταν ο Ιερέας που υπουργούσε εκεί. Γνώριζε από το Άγιο Πνεύμα αυτά τα παράδοξα και απέδιδε μεγάλο σεβασμό προς την Κεχαριτωμένη. Μεριμνούσε και φρόντιζε για το ήθος της και για το κάλλος της ψυχής της.

Η αγάπη της Μαρίας στο Θεό ήταν τόσο δυνατή που απορρόφησε κάθε άλλη επιθυμία της ψυχής της. Η δική της ωραιότητα ανέδειξε ωραία και την κοινή ανθρώπινη φύση. Η Μαρία αναδείχθηκε η Πρώτη Αγία για την υποδοχή του Σωτήρα Χριστού. Άνοιξε τη θύρα της αγιοσύνης σε όλους.

Με την αγιότητά της αφάνισε τη λύπη της προγονικής κατάρας και φύτεψε στη γη τη θεϊκή ελπίδα, την προσδοκία της βασιλείας του Θεού, την αναλλοίωτη χαρά. Με τον ενάρετο βίο της δίδαξε στους ανθρώπους την οδό των αληθινών αρετών, τους ελευθέρωσε από τη δουλεία των ειδώλων και τους υπέδειξε την υπέρ άνθρωπον σοφία.

Η Παναγία είναι ο καθαρότατος Ναός του Σωτήρος, που νοείται ως καθαρότητα νου και καρδιάς, έργων και λόγων.

Η Είσοδος της Μαρίας στο ναό σε νηπιακή ηλικία εγκαινιάζει την αφετηρία μίας παράλληλης προόδου, βιολογικής και πνευματικής, που συντελείται με την άμεση συνεργία του Αγίου Πνεύματος. Η εγκατάσταση γυναίκας στο Ναό για την εποχή εκείνη αποτελούσε ασυνήθιστο γεγονός, που συνδέεται με τη δεδομένη βιολογική ιδιαιτερότητα των θηλέων και τις συναφείς θρησκευτικές αντιλήψεις.

Βλέπετε στη σχετική υμνολογία περιγράφεται η Είσοδος της Μαρίας στο Ναό, όπου αγνές κόρες των Εβραίων με δέος υποδέχονται και συνοδεύουν την πιο αγνή και αμίαντο παρθένο στον οίκο του Θεού. Ποτέ πριν οι θυγατέρες του λαού του Ισραήλ δεν συνάντησαν κάποια κόρη που να είχε ανατραφεί μέσα στο Ναό. Επειδή διέγνωσαν ότι επιτελούνται παράδοξα πράγματα, γι’ αυτό και ένιωσαν μεγάλη χαρά όταν είδαν τη μικρή Μαρία να βαδίζει προς το Ιερό και τον Ιερέα να την ευλογεί και να την προσφωνεί.

Κανείς δεν μπορεί να πορευθεί προς το Θεό παρά μόνο μέσω της Παρθένου και του Υιού της. Κανείς δεν μπορεί να οικειωθεί τα χαρίσματα και τις δωρεές του Θεού χωρίς τη Θεοτόκο, που έχει χάριτι όσα έχει ο Χριστός ως Θεός. Η Παναγία μας υπέδειξε, με τον ενάρετο θεοειδή βίο της, το δρόμο για την μετάβαση από την αισθητή πραγματικότητα στη νοητή. Η καθαρότητά της καθοδηγεί και φωτίζει τους ανθρώπους στην πορεία για την μέθεξη του Θεού.

Η Παναγία ως άνθρωπος κληρονόμησε τη φθαρτότητα και τη θνητότητα, που κληροδότησε ο Αδάμ στο ανθρώπινο γένος. Είχε την κλίση και την προϋπόθεση για την αμαρτία, αλλά δεν την ενεργοποίησε, ούτε υπέκυψε σ’ αυτήν. Όλη η ζωή της ήταν μία υπέρβαση της κλίσεως προς το κακό, μία συνεχής πρόοδος στην αρετή, μία καλλιέργεια του ήθους και του κάλλους της ψυχής της.

Η Παρθένος Μαρία στο Ναό έχοντας χειραγωγό την ιερά ησυχία οδηγήθηκε στη θεωρία του Θεού και την ένωση με την άκτιστη χάρη Του.

Αυτός είναι και ο δικός μας δρόμος. Γι’ αυτό υπάρχουν τα Μοναστήρια. Για τα κρείττονα χαρίσματα. Γι’ αυτό εκκλησιαζόμαστε, αγωνιζόμαστε, μετανοούμε. Γι’ αυτό κοινωνούμε των Αχράντων Μυστηρίων. Για να γίνουμε Ναός Θεού, κατοικητήριο του Θεού, να βαδίζουμε τον αυθεντικό δρόμο που βάδισε η Παναγία, που νικά τις συνέπειες της πτώσεως, που μεταστρέφει το πέλαγος των θλίψεων, την οδύνη των πειρασμών και τα αδιέξοδα του κόσμου σε πολύτιμες εμπειρίες στην πορεία της τελειώσεως.

Αγαπητοί μου,

Εισόδια της Θεοτόκου σήμερα. Εορτάζουμε τους αρραβώνες του Θεού με την ανθρώπινη φύση και προτρέπει η Εκκλησία όλους τους φίλους του Θεού να κάνουν τα εισόδιά τους, να αποσυρθούν δηλαδή στο Ναό της καρδιάς τους, για να προετοιμάσουν την έλευση του Κυρίου, με τη σιωπή, την προσευχή και τη μετάνοια.

Να γιατί από σήμερα ψάλλουμε το «Χριστός γενάται, δοξάσατε, υψώθητε, απαντήσατε». Είμαστε Ναός Θεού. Έρχεται ο Χριστός, εκ Παρθένου σαρκούται, στον καθαρότατο Ναό της Παναγίας. Σαρκούται και σε μας. Να κάνουμε το σώμα, την ψυχής μας, κατοικητήριο του Παντάνακτος Θεού. Αμήν.